Wydanie decyzji administracyjnej poprzedzone jest przeprowadzeniem wywiadu środowiskowego. Wywiad przeprowadzany jest w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania informacji o potrzebie skierowania do domu pomocy społecznej. W sytuacjach wymagających pilnego skierowania wywiad przeprowadza się nie później niż w ciągu 2 dni od daty powzięcia informacji. Wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej lub rodziny albo w miejscu jej pobytu.

Pobyt w rodzinnym domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania, a zobowiązani do ponoszenia opłatności za pobyt w rodzinnym domu pomocy społecznej są w kolejności:

1. mieszkaniec domu, nie więcej niż 70% swojego dochodu a w przypadku małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
2. małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, tj.:

a)      w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 % tego kryterium,

b)      w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż
300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Zawarcie umowy poprzedzone jest przeprowadzeniem rodzinnego wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego Ośrodka u osób zobowiązanych do ponoszenia opłaty za pobyt członka rodziny w DPS lub występuje o ich przeprowadzenie do właściwego ośrodka pomocy społecznej.

• Odmowa podpisania umowy przez osoby zobowiązane, w sytuacji gdy doszło do przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego i ustalenia dochodu osoby zobowiązanej, wysokość ich opłaty za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej ustalana jest w drodze decyzji administracyjnej z uwzględnieniem, że odpłatność mogą ponosić jedynie osoby, których dochód przekracza 300% kryterium dochodowego.

• W przypadku odmowy zawarcia umowy przez osoby wymienione w pkt 2, a także niewyrażenia przez te osoby zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia ich sytuacji, wysokość ich opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej ustala się w drodze decyzji administracyjnej w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatą wnoszoną przez mieszkańca domu i opłatami wnoszonymi przez inne osoby zobowiązane wymienione w pkt 2.

1. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej
   a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2. przy czym osoby określone w pkt 2 i gmina nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Dla każdego mieszkańca ustala się opłatę odpowiadającą średniemu kosztowi utrzymania, następnie określa się kwotę, którą jest on w stanie ponieść - maksymalnie 70% jego dochodu. W przypadku niemożliwości uiszczenia pełnej opłaty przez pensjonariusza cały lub częściowy koszt pobytu w domu pokrywają: małżonek, zstępni i w ostatniej kolejności wstępni, pod warunkiem spełnienia kryteriów dochodowych. Jeżeli opłata nie zostanie wniesiona przez wyżej wymienione osoby uiszcza ją właściwa gmina. Obciążenia gminy stanowią różnicę pomiędzy średnim kosztem utrzymania mieszkańca a opłatą przez niego wniesioną oraz opłatą uiszczoną przez osoby bliskie.

Termin i zasady załatwiania spraw reguluje kodeks postępowania administracyjnego.